Je kind ondersteunen


Je kind ondersteunen kan natuurlijk op allerlei manieren. Geen ouder en geen kind is immers hetzelfde. Hier een paar tips vanuit de schoolpraktijk.  


"Mijn ouders staan altijd achter me, wat er ook gebeurt."
Maak je geen zorgen waar het niet hoeft

Maak je geen zorgen of je het als opvoeder altijd wel goed doet. Kinderen voelen perfect aan of je er oprecht voor hen bent. Ook al zeggen ze nu dat je "alles" fout doet en dat je "nooit" wilt helpen; over 20 jaar komen ze je echt wel met een bosje bloemen  bedanken voor alle steun! Even geduld dus...

Accepteer dat ze je soms bewust "opzij zetten" met al je goedbedoelde adviezen en kopjes thee. Soms verbiedt hun ego het om hulp te aanvaarden. Het losmaken van de ouders is een deel van hun ontwikkelingstaak als kind. Maar dat wil omgekeerd natuurlijk niet zeggen dat je kind het allemaal zelf maar moet uitzoeken ("Hij moet het gewoon zelf doen zeg ik altijd hoor!"). Verklaar je kind niet tot zelfstandig als het dat niet is. Blijf altijd hulp op maat aanbieden.

Ook is het nodig om kinderen te begrenzen. Het kan niet zo zijn dat kinderen de regels gaan bepalen voor anderen.


Let op voldoende slaap

Voldoende slaap is beslissend om uitgerust op school te zijn en goed te werken en te leren. Pubers hebben een wat ander dag- en nachtritme dan volwassenen. Biologisch gezien zou het beter zijn voor hen als de schooldag later zou beginnen. Helaas is dat nog niet het geval. Door de opkomst van eigen computers, mobiele telefoons en televisies op de eigen kamer zijn de verleidingen groot om tot laat door te gaan. Sommigen blijven tot heel laat op hun smartphone kijken als ze in bed liggen, om vooral maar niets te missen van de contacten met hun vrienden en vriendinnen. Soms ontvang je als docent van een onderbouwleerling een mailtje dat om 23:30 verzonden is. Volg wat je kind doet, praat er over en begrens waar nodig. 


Ga voor routines en gewoontes

Vrije tijd en vakantie winnen het bijna altijd van schoolwerk. Leren van dingen die je niet op voorhand leuk vindt kost echt moeite. Aan de andere kant zijn we allemaal gewoontedieren. Zorg daarom voor vaste momenten van werk en ontspanning. Een vaste afspraak als: "Om 15.00 uur maak je alvast een uur huiswerk aan de keukentafel" kan veel opleveren. Als je immers telkens "bewust" door een fase van tegenzin heen moet kost dat veel meer energie dan dat iets tot een gewoonte geworden is.


Houd het hoofd koel!


Als dingen niet lekker lopen is je kind er niet bij gebaat als je zelf gespannen met de situatie omgaat. Ga uit van vertrouwen en goede bedoelingen. Probeer nuchter te reageren als je kind emotioneel reageert op teleurstellingen zoals slechte resultaten. Leef mee, stel er een paar nuchtere nooit-verwijtende vragen over en slaap er een nachtje over. Dan kun je de volgende dag samen rustig naar oorzaken en gevolgen te kijken. Maak van die olifant samen weer een mug!



Bevorder zelfinzicht


Help je kind altijd om oorzaak en gevolg te doorzien. Dát is nu juist zo moeilijk voor kinderen. Ze zijn niet perse slimmer of dommer omdat ze jonger zijn dan volwassenen, het ontbreekt hen simpelweg aan het doorzien van "de puzzelstukjes" op hun levensweg. Soms is dat confronteren met oorzaak en gevolg pijnlijk. Maar wel nodig. Als het vanuit een goed hart en op een nuchtere manier gebeurt zal je kind er altijd open voor staan. Zelfs als het zegt dat dat "natuurlijk weer onzin is" - je hebt ze aan het denken gezet en sterker gemaakt.


Praat meer over aanpak dan over cijfers 

Cijfers zijn controlelampjes, maar vertellen niet waarom resultaten tegenvallen. Ze vertellen ook niet wat je de volgende keer als of beter wilt doen. Jonge leerlingen blijven vaak wat hangen in weinig concrete en gerichte bedoelingen: "beter mijn best doen" en "harder leren". Loop samen stap voor stap door waarom iets niet lukt. Van organisatie naar planning, van uitvoeren tot leren begrijpen en onthouden van de leerstof. Stel vragen als: "Hoe heb je dit voorbereid? Zou je dit de volgende keer weer zo aanpakken? Wat zou je anders doen? Waarom?".


Bevorder algemene ontwikkeling en woordenschat


"Slim waren ze wel, maar veel wisten ze niet" - kopte de NRC een aantal jaren geleden. Het ging over een school in Rijswijk die algemene ontwikkeling op het lesrooster plaatste. Ook op Dalton Voorburg komen we leerlingen tegen - op alle afdelingen - die een gebrekkige algemene ontwikkeling hebben. 

Je kunt dit bevorderen door samen nieuws en actualiteiten te kijken en je kind naar meningen hierover te vragen. Het gesprek aan tafel in het gezin is een belangrijke plek hiervoor. Jonge leerlingen zijn verbaal nog niet altijd even vaardig, maar pikken ongemerkt veel van die gesprekken op. Geef hen de ruimte om hun mening te leren formuleren. TIP: Abonneer de Seven Days, een weekkrant voor jongeren, gemaakt door de redactie van NRC.






Houd het informeel

"Nu gaan we praten!". Als volwassenen willen we soms een keurig gesprek met een inleiding, kern en slot. We zetten zoonlief of dochterlief op een stoel en gaan er eens even voor zitten. Dit wordt een Belangrijk Gesprek! Jonge leerlingen voelen feilloos aan dat er dus nu ook Belangrijke Dingen gezegd moeten worden en worden daar soms wat onzeker van. Voor je het weet krijg je als volwassenen de antwoorden, waarvan je kind denkt dat JIJ die graag wilt horen: sociaal wenselijke antwoorden. 

Bij jonge leerlingen is dat niets vreemds. Voor hen is het erg belangrijk om in de ogen van hun ouders en de volwassenen om hen heen als "goed mens" gezien te worden. Ze willen je niet teleurstellen. En op allerlei open vragen (een reflecterende, volwassen manier van vragen) die hen gesteld worden weten ze zelf ook niet zo goed het antwoord. Dat maakt hen eerder onzeker. "Straks geef je nog het verkeerde antwoord!"


Echter onderweg in de auto naar oma of bij het voetballen op het trapveldje om de hoek - informele momenten dus - blijkt je kind opeens op de praatstoel te zitten en indirect van alles prijs te geven. Doe je voordeel met die momenten.



Fouten maken is nodig

Accepteer dat leren - sterker nog: het hele leven - uit vallen en opstaan bestaat. Wees mild voor alles wat nog niet meteen lukt. Bevorder dat je kind fouten maken als normaal onderdeel van het leerproces ziet en dat het bewust leert van gemaakte fouten. Laat ook zien wat in je eigen leven of werk niet altijd zo goed lukt en hoe dit komt. Geef daarbij ook voorbeelden uit je eigen leven of laat je kind die geven. Dat haalt bij perfectionistisch ingestelde kinderen heel wat spanning weg. 


Hoe was je zelf als kind?

Hoe je zelf was toen je 12, 13 of 14 was ben je vaak al weer vergeten. Als je nu in een leidinggevende positie werkt doorzie je pijlsnel de soms klungelige aanpak van je kind. "Wij" volwassenen hebben de neiging om dit feilloos te benoemen en - ik draaf even door - je kind als slecht presterende werknemer te zien. Kijk uit voor "volwassen perfectionisme". Je kunt het leerproces van je kind niet "afkorten" met allerlei goedbedoelde tips en regels. Ook jouw kind moet met vallen en opstaan zijn eigen weg leren vinden.


Hoor en wederhoor

Kinderen nemen de wereld waar als kinderen. Wat ze er over vertellen sluit aan op hun waarneming. Je hoort letterlijk de halve waarheid en zelfs die bevat soms informatie die achteraf niet blijkt te kloppen. Ga daarom niet blind af op wat je kind je vertelt. Als je bij je kind zorgen of ontevredenheid over iets bespeurt, vraag dan eerst door en leg het voor aan de betreffende docent. Bij zaken die breder spelen is de mentor je eerste aanspreekpunt. Leg hem of haar voor wat je gehoord hebt, zodat je ook die kant van het verhaal hoort. 


Laat het ze zelf doen

Sommige kinderen zijn verbaal en sociaal heel vaardig en slagen er in hun ouders voor hun karretje te laten spannen. Zeker als je het onderwerp zelf ook (weer) leuk vindt ben je voor je het weet enthousiast bezig met het werk... van je kind! 

Je mening geven over bijvoorbeeld een werkstuk en suggesties ter verbetering geven is een prima manier om je kind te ondersteunen. Maar voorkom dat je die gebrekkige inleiding aan het herschrijven bent. Je dupeert je kind ermee omdat het daardoor niet de eigen ervaring op kan doen die nodig is om beter te kunnen worden. Ook kan de docent niet meer volgen wat het kind nu werkelijk zelf kan.



Belonen

Over belonen van schoolwerk met geld of cadeau's kun je heel verschillend denken. Er zijn ouders die geld geven voor cijfers of mooie rapporten. Er zijn veel ouders (en kinderen) die dit juist afkeuren omdat ze vinden dat er een verkeerd signaal vanuit gaat. Zij vinden dat alleen oprechte waardering voor geleverde inspanningen hun kind sterker maakt.

Beslissend is het effect op je kind. Er zijn kinderen die - nadat het geld voor mooie cijfers binnen was - de daaropvolgende periode achterover leunden, toen ze er achter kwam dat hun ouders dat maar één keer zouden doen.